Kersentijd
De kersentijd is een vrolijke tijd en het betekent dat de zomer is begonnen. De oogsttijd is weersafhankelijk en varieert daarom per jaar, maar loopt meestal van half juni tot eind juli. Er zijn in die tijd verschillende Kersenfestivalsen er is een fietstochtgeorganiseerd door de Kromme Rijnstreek. In de kersenboomgaard van Familie Vernooy in Cothen wordt dit jaar de 16de editie van het Kersenfestival gehouden. Naast de verkoop van kersen en kersendelicatessen zijn er eind juni ook allerlei activiteiten.
Het eerste mandje kersen, dat wordt aangeboden aan de burgemeester, geeft de officiële start aan van de kersenpluk. Dan wordt het programma van de kersenfestivals ook bekend gemaakt. De kersenkoningin wordt gekozen, er zijn kersentaartjes en kersenijs, demonstraties kersenjenever en kriekenbier stoken. De kersenpitten kan je kwijt op de kersenpitspuugbaan. Kersenpitspugen is de waarschijnlijk een van de oudste sporten ter wereld.
Plukkers vertellen graag echte en sterke verhalen -kersenlatijn- over de tijd dat vrijwel iedereen in de Kromme Rijnstreek nog met kersen te maken had.
Tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw was de Kromme Rijnstreek met 190 hectare aan hoogstam kersenboomgaarden een van de belangrijkste kersengebieden van Nederland.
De Romeinse soldaat, vaak een boerenzoon, nam de zoete kers mee uit Italië. Die kende een manier om de kers te laten wennen aan ons winderige en koude klimaat met late nachtvorst door de zoete kers op een onderstam van de inheemse zure, wilde kers te enten. Zo ontstonden er in de Kromme Rijnstreek, de Betuwe, Zeeland, Limburg, Noord- Brabant en Twello kersengebieden.
Notabelen gingen rond 1890 investeren in kersenboomgaarden van wel 10 hectare of meer om lucratief te gaan exporteren naar Engeland. Helaas komt 90% van de kersen die we eten uit het buitenland.
Van bloem tot kers
De meeste kersenrassen hebben kruisbestuiving nodig. Neem als bestuiver een ander ras dat in dezelfde periode bloeit. In een bestuivingstabel vindt u de rassen die kruisbestuiving en dus de oogst bevorderen. Bijen doen de bestuiving.
Op vocht doorlatende gronden groeien kersen het best. ‘Kersen houden er niet van met hun teentjes in het water te staan.’
Zoet en zuur
Kersen zijn steenvruchten en groeien uit een vruchtbeginsel dat boven de basis van de bloemdelen is ontstaan. Uit de vruchten zijn dan ook alle sporen van de bloem verdwenen. Zoete kersen Prunus arium hebben een hoger suikergehalte dan zure kersen Prunus cerasus of morellen, die men in Vlaanderen meestal krieken noemt.
Kersenrood bestaat niet
Kersenrood, hoe ziet dat eruit? Bij Museumtuin ‘t Olde Ras in Doesburg zijn er kersen in heel veel kleuren rood. Drie kisten, ogenschijnlijk dezelfde donkerrode kersen, die staan bij het verkoopstalletje, zijn van drie verschillende rassen: ‘Eijsdener’, ‘Bastaard Dikke’ en ‘Dikke Loes’. Ook staan er de helderrode ‘Scheiderspäte Knörpel’ en de geelrode ‘Bigarreau Napoleon’. Dat in deze museumtuin bijzondere kersenbomen staan is duidelijk.
Soorten kersen die in een kersenbongerd goede oogst leveren zijn ‘Vroege Duitsers’, ‘Meikersen’, ‘Wijnkersen’ en ‘Zwarte’.
Kersen beschermen
Het grootste probleem bij kersen zijn de vogels. Zonder degelijke vogelbescherming met netten of een fruitkooi , is het bijna onmogelijk rijpe kersen te kunnen plukken.
Vlaamse Gaaien, merels en nog vele andere soorten vogels doen zich graag tegoed aan de kersen. Het is een wonder dat er nog zoveel kersen geoogst kunnen worden. Als de kersen rijp zijn is het zinnig de spreeuwen met een grote ratel te verdrijven. Vaak staat er in een kersenbongerd een steiger die hoog genoeg is om vanaf een uitkijkpost zicht te hebben op een zwerm spreeuwen. Door katten te lokken naar een boom met rijpe kersen kunnen vogels ook afgeschrikt worden. Bruikbare planten zijn tijm, Nepeta cataria kattenkruid en de wortels van Valeriana officinalis.
Om vogel- en wespenschade te voorkomen overwegen sommige kersentelers de vruchten onrijp te plukken. Dat is erg nadelig voor de kleur en smaak. Te vroeg geplukte kersen hebben onvoldoende of geen rode kleur, blijven smaakloos, rimpelen snel en de vruchtsteel is gebroken of ontbreekt. Kersen worden wel mals bij het narijpen, maar hun typische (lekkere) smaak krijgen ze niet.
Kersvers
Verse kersen hebben een lichtgroene, flexibele steel. De vruchten zijn stevig, glimmend, zonder deukjes of beurse plekken en met een kleine pit. Bewaar de kersen desnoods in de koelkast in een geperforeerde zak en eet zo snel als mogelijk op.
De klassieke Franse clafoutis - een kersentaart met custard- heeft een intense smaak, maar vereist voorzichtigheid met eten, omdat de pitten die tijdens het bakken voor extra smaak zorgen, er nog in zitten. Het ultieme perfecte recept voor een Schwarzwalder kersentaart met Kirsch is van Heston Blumenthal. U vindt het in zijn boek ‘The search of perfection’.
Oogsten
Een Kersenhoenderik is een kersenplukmand met een hengsel waar 7 à 8 kilo kersen in kan. De ladder die ervoor gebruikt werd was een plukladder. Die was van hout uit één stuk, ingesmeerd met lijnolie. Om er zeker van te zijn dat de ladder tijdens het plukken niet breekt, wordt de ladder over twee kisten gelegd en loopt er iemand overheen. Tegenwoordig zijn deze plukladders ook in het aluminium te verkrijgen met verstelbare poten.
Na het kersenplukken lagen de plukkers na de lunch heerlijk in de schaduw onder de kersenbomen te slapen, totdat er weer geplukt moest worden.
